بازار خودرو ایران در آستانه نیمه آذر ۱۴۰۴، با چالشهای بیسابقهای روبرو شده است. افزایش لحظهای و بیضابطه قیمت خودرو، همگام با نوسانات شدید نرخ ارز، موجی از آشفتگی و رکود را به همراه داشته است. در شرایطی که فعالان بازار از توقف کامل معاملات واقعی خبر میدهند، نرخهای اعلامی برای خودروهای سواری بیشتر جنبه نمایشی دارد تا انعکاسدهنده ارزش واقعی. این وضعیت، چشمانداز مبهمی را برای مصرفکنندگان و فعالان این صنعت ترسیم کرده است.
چراغ قرمز قیمت در بازار خودروهای داخلی: کوییک رکورد ۷۰۰ میلیونی را شکست
یکی از شاخصترین دغدغههای این روزهای بازار خودرو، صعود بیرویه قیمت مدلهای داخلی است. خودروهایی که پیشتر به عنوان گزینههای اقتصادی شناخته میشدند، اکنون با ارقامی فراتر از انتظار معامله میشوند. در این میان، کوییک به عنوان ارزانترین خودروی سواری بازار، با عبور از مرز ۷۲۰ میلیون تومان و رسیدن به نرخ ۷۳۰ میلیون تومان، رکورد جدیدی را ثبت کرده است. این افزایش قیمت در مقایسه با ابتدای فصل پاییز، رشدی چشمگیر را نشان میدهد.
سایر خودروهای پرتقاضای داخلی نیز از این قاعده مستثنی نبودهاند:
دنا پلاس اتوماتیک، که مدلی محبوب در سگمنت سدانهای اتوماتیک داخلی محسوب میشود، اکنون با قیمت یک میلیارد و ۵۳۰ میلیون تومان در بازار عرضه میگردد.
پژو ۲۰۷ اتوماتیک، دیگر خودروی پرفروش داخلی، به یک میلیارد و ۴۳۰ میلیون تومان رسیده است.
کارشناسان معتقدند این سطوح قیمتی برای خودروهای اقتصادی، بیش از آنکه بر مبنای ارزش ذاتی یا هزینههای تولید واقعی باشد، تحتتأثیر مستقیم نرخ ارز و انتظارات تورمی قرار گرفته است.
افزایش نجومی قیمت خودروهای وارداتی: شوک میلیاردی در بازار خودرو
در بخش بازار خودروهای وارداتی، شدت نوسانات به مراتب بیشتر و نگرانکنندهتر بوده است. ورود خودروهای جدید به کشور، که امیدها را برای ایجاد تعادل در بازار افزایش داده بود، با سیاستهای فعلی و نوسانات ارزی به فرصتی برای جهشهای قیمتی تبدیل شده است. این روند، قدرت خرید مصرفکننده را به شدت کاهش داده و رؤیای داشتن خودروی خارجی را دستنیافتنیتر کرده است.
برای مثال:
فولکسواگن ID4، که تنها دو ماه پیش با رقم ۳.۴ میلیارد تومان قیمتگذاری میشد، حال با افزایشی معادل یک میلیارد تومان، به ۴.۴ میلیارد تومان رسیده است.
نیسان ترا نیز در همین بازه زمانی کوتاه، از ۴.۸ میلیارد تومان به ۶.۱ میلیارد تومان صعود کرده که نشاندهنده رشدی بیش از ۱.۳ میلیارد تومانی است.
فعالان بازار خودروهای وارداتی تأکید دارند که این بخش به طور مستقیم از نوسانات نرخ ارز تأثیر میپذیرد و هر موج جدید در بازار ارز، بلافاصله خود را در قیمت خودروها نشان میدهد. علاوه بر این، محدودیت در عرضه و کندی روند ثبت سفارشها نیز به این آشفتگی دامن زده است.
ریشههای آشفتگی در بازار خودرو؛ سه عامل کلیدی پشت پرده گرانی
کارشناسان اقتصادی و فعالان صنعت بازار خودرو، سه عامل اصلی را در شکلگیری وضعیت کنونی و نوسانات شدید قیمتی مؤثر میدانند:
۱. افزایش نرخ ارز و بیثباتی آن: نرخ ارز به عنوان اصلیترین مؤلفه در تعیین هزینههای تولید (برای قطعات وارداتی خودروهای داخلی) و بهای تمامشده واردات (برای خودروهای خارجی)، نقش محوری در تعیین قیمت خودرو دارد. نوسانات اخیر نرخ ارز، به سرعت در تمام بخشهای بازار خودرو منعکس شده و موجب جهش قیمتی شده است.
۲. عدم تناسب عرضه با تقاضا: چه در بخش تولید داخل که با محدودیتهایی در تأمین قطعه و فرایندهای تولید مواجه است و چه در بخش واردات که ورود خودرو به کشور همچنان کند و با موانع متعدد همراه است، کمبود عرضه مشهود است. این عدم تعادل، به دلالان و قیمتگذاران غیررسمی امکان میدهد تا با ایجاد حباب، قیمت خودرو را به صورت غیرمنطقی افزایش دهند.
۳. انتظارات تورمی و رکود معاملاتی: تصور عمومی از ادامه روند صعودی قیمتها، هم خریداران را به تعویق انداختن تصمیم خرید سوق میدهد و هم فروشندگان را از عرضه خودروهای خود منصرف میکند. این چرخه معیوب، منجر به رکودی عمیق در کنار افزایش اسمی قیمتها شده که در آن، عملاً هیچ معامله واقعی انجام نمیشود و صرفاً قیمتهای "نمایشی" در بازار اعلام میگردد.
آینده نامعلوم بازار خودرو: رکود تورمی و چشمانداز مبهم
میانگین افزایش قیمت خودروها در هفتههای اخیر بین ۵ تا ۱۰ درصد گزارش شده است، اما همانطور که مشاهده شد، در برخی مدلهای وارداتی این جهش بسیار فراتر رفته و به رشد میلیاردی در بازههای زمانی کوتاه انجامیده است. این ارقام نه تنها از پیچیدگی و فشار مضاعف بر بازار حکایت دارد، بلکه نشاندهنده ناکارآمدی سیاستها در کنترل التهابات قیمتی است.
در حال حاضر، بازار خودرو در دوراهی «تعادل نسبی» یا «التهاب بیشتر» قرار گرفته است و تعیین مسیر آن به طور کامل به ثبات اقتصادی و بهویژه سیاستهای ارزی کشور در ماههای آینده بستگی دارد. تا زمانی که عوامل بنیادی مؤثر بر نرخ ارز و توازن عرضه و تقاضا مدیریت نشوند، انتظار میرود که وضعیت رکود تورمی و سرگردانی در بازار خودرو ادامه داشته باشد و دستیابی به خودرو برای بخش بزرگی از جامعه، همچنان یک آرزوی دور از دسترس باقی بماند.
مطالب مرتبط
- واقعیتسنجی جامع: آیا ترس از آتشسوزی خودروهای برقی پایه علمی دارد؟
- مدیران خودرو با آغاز فروش قطعی فونیکس آریزو 8 مدل 1404، بازار سدانهای لوکس را متحول میکند
- سایپا با عرضه فروش فوری چانگان EADO EV، گام بلند خود را در بازار خودرو برقی برداشت
- شرایط جدید فروش فوری و اعتباری محصولات زامیاد اعلام شد: فرصتی برای متقاضیان خودروهای کار