علت تأخیر در تحویل خودرو: چرا «تأخیر در تحویل خودرو» همچنان ادامه دارد؟
علت تاخیر در تحویل خودرو
بازار خودرو ایران این روزها با تأخیر در تحویل خودرو دست‌به‌گریبان است؛ مشتریانی که ماه‌ها پیش پول را پرداخت کرده‌اند، هنوز در انتظار دریافت خودرو مانده‌اند. کاهش ۲۰ درصدی تولید خودرو در سال ۱۴۰۴ (گزارش وزارت صنعت، معدن و تجارت) تنها یکی از دلایل اصلی این تأخیر در تحویل خودرو است.
مهم‌ترین عوامل «تأخیر در تحویل خودرو»
۱. کاهش تولید و مشکل زنجیره تأمین
- کاهش تولید داخلی: آمار انجمن خودروسازان ایران نشان می‌دهد تولید خودرو در نیمه اول سال ۱۴۰۴ نسبت به سال قبل ۲۰ درصد افت کرده است.
- کمبود قطعات کلیدی: تحریم‌ها و تأخیر در واردات قطعات الکترونیکی مانند چیپ‌ست‌ها (مطالعه JATO Dynamics) روند تولید را با اختلال مواجه کرده است.
۲. پیش‌فروش بیش از ظرفیت
- خالی‌فروشی: سایپا در پیش‌فروش ۷۰ هزار دستگاه «شاهین» اتوماتیک ثبت‌نام کرد؛ در حالی که ظرفیت تولید سالانه این خط حدود ۳۰ هزار خودروست.
- مسئله مجوزهای بانکی: بسیاری از نمایندگی‌ها بدون دریافت مجوز رسمی از بانک مرکزی اقدام به پیش‌فروش می‌کنند (گزارش رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو).
پیامدهای «تأخیر در تحویل خودرو»
- افت ارزش پول پرداختی: با تورم سالانه بیش از ۴۰ درصد (مرکز آمار ایران)، هر ماه تأخیر معادل ۳ درصد کاهش قدرت خرید مشتری است.
- استرس و بی‌اعتمادی: نتایج نظرسنجی ایسپا نشان می‌دهد ۷۲ درصد متقاضیان خودروی پیش‌خرید شده به شرکت‌های داخلی اعتماد خود را از دست داده‌اند.
- رشد بازار سیاه: عدم تحویل خودرو، زمینه را برای دلالی و افزایش قیمت کارخانه‌ای–بازاری باز کرده است.
واکنش سایپا و راهکارهای جبرانی
مدیر ارتباطات سایپا اعتراف کرد که تعهدات بیش از ظرفیت «شاهین» ثبت شده و از مشتریان خواست برای تسریع در تحویل، مدل‌های دیگر را جایگزین کنند. هرچند این پیشنهاد برای خریداران معترض قانع‌کننده نیست، اما سایپا مدعی است با افزایش شیفت‌های تولید و بازنگری در برنامه تأمین قطعه، روند تحویل را ظرف ۳ ماه آینده تسریع می‌کند.
شناخت علل اصلی تأخیر در تحویل خودرو و پیامدهای آن به خریداران کمک می‌کند در ثبت‌نام بعدی، با آگاهی بیشتری وارد فرآیند شوند و حقوق خود را پیگیری کنند. همچنین فشار عمومی و نظارت دقیق‌تر نهادهای نظارتی می‌تواند خودروسازان را ملزم به پایبندی به وعده‌ها نماید.
