پس از سالها انتظار و وابستگی به مراکز خارجی، ایران سرانجام میزبان نخستین مرکز ملی تست تصادف خودرو شد. این دستاورد مهم که در تاریخ ۲۴ آبان ماه ۱۴۰۴ با حضور وزیر صنعت، معدن و تجارت افتتاح گردید، نویدبخش تحولی اساسی در ارتقاء ایمنی خودروهای تولید داخل و مونتاژی است؛ اما چالشهای شفافیت و استانداردهای جهانی، افقهای پیشروی این مرکز را با سوالاتی جدی همراه میسازد.
گامی بلند در بومیسازی تستهای ایمنی و کاهش ارزبری
افتتاح مرکز تست تصادف ایران در روز دوشنبه ۲۴ آبان ماه، نقطه عطفی در صنعت خودرو کشور محسوب میشود. این آزمایشگاه پیشرفته که با هدف بومیسازی فرآیندهای سنجش ایمنی خودروها راهاندازی شده است، توانایی انجام تستهای اجباری داخلی و همچنین آزمونهای مطابق با استانداردهای بینالمللی نظیر یورو انکپ (Euro NCAP) را دارد. پیش از این، خودروسازان داخلی برای انجام تست تصادف و دریافت گواهینامههای ایمنی، ناگزیر به ارسال محصولات خود به مراکز خارجی بودند که طبق برآوردهای برخی منابع، سالانه تا ۱۰ میلیون یورو ارزبری به همراه داشته است. با بهرهبرداری از این مرکز، علاوه بر صرفهجویی قابل توجه ارزی، فرآیند طراحی و تولید قطعات ایمنی خودرو نیز تسریع خواهد شد.
سعید تاجیک، مدیرعامل شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران (ISQI)، در مراسم افتتاحیه اعلام کرد که این مرکز قابلیت انجام تستهای مهمی از جمله برخورد از روبرو، تست جانبی خودرو، برخورد از عقب، برخورد دو خودرو با یکدیگر و تست غلتش را دارا است. به گفته وزیر صمت نیز، خودروهای جدید تولیدی ملزم به انجام تست تصادف در این مرکز خواهند بود و آزمونها به صورت دورهای برای محصولات موجود نیز انجام خواهد شد.
شفافیت نتایج تست تصادف؛ حلقهی مفقوده اعتماد عمومی
در حالی که راهاندازی این مرکز، گام مثبتی در جهت افزایش ایمنی خودروهای داخلی تلقی میشود، اما نگرانیها در خصوص شفافیت نتایج تست تصادف کماکان پابرجاست. سابقه پنهانکاری در انتشار نتایج سنجش کیفی خودروهای داخلی که بیش از سه سال است به صورت عمومی منتشر نشده، این نگرانی را تشدید میکند. اگر نتایج تست تصادف نیز محرمانه باقی بمانند، خریداران همچنان از اطلاعات حیاتی مربوط به ایمنی خودروی خود بیاطلاع خواهند ماند.
این عدم شفافیت، در تضاد آشکار با روال شفاف بسیاری از کشورهای توسعهیافته است. به عنوان مثال، مصرفکنندگان اروپایی میتوانند با مراجعه به وبسایت یورو انکپ، به سادگی از وضعیت ایمنی خودروها مطلع شده و حتی مقایسههای دقیقی میان مدلهای مختلف انجام دهند. در ایران، این خلأ اطلاعاتی باعث میشود که مشتریان نتوانند با آگاهی فنی و دقیق نسبت به خرید خود اقدام کنند. به عنوان مثال، خودروهایی نظیر شاهین و تارا که در حال حاضر دغدغههای ایمنی برای حدود ۹۰ درصد مشتریان خود ایجاد کردهاند، میتوانند با انتشار شفاف نتایج تست تصادف خود در این مرکز، اعتبار از دست رفته را تا حدودی بازیابی کنند.
واقعیتسنجی استانداردهای بینالمللی و چالشهای تست تصادف داخلی
ادعای انجام تستهای یورو انکپ در این مرکز توسط مدیرعامل ISQI درخور توجه است. با این حال، باید در نظر داشت که بخش قابل توجهی از پروتکلهای یورو انکپ، شامل ارزیابی سیستمهای پیشرفته کمکراننده (ADAS) مانند ترمز اضطراری خودکار (AEB)، سامانه هشدار خروج از خط و… میشود. در حال حاضر، اکثریت قریب به اتفاق خودروهای داخلی فاقد این قابلیتها هستند و در صورت ارزیابی بر اساس استانداردهای کامل یورو انکپ، در بخش دستیار رانندگی امتیازات بسیار پایینی دریافت خواهند کرد.
نکته قابل تامل دیگر، شیوه برگزاری تست تصادف در روز افتتاحیه با حضور مقامات ارشد بود. ویدیوی منتشر شده از این مراسم، تنها یک تست ساده برخورد از کنار را با استفاده از یک دستگاه آمبولانس قدیمی و اسقاطی مزدا به نمایش گذاشت. این انتخاب، سوالاتی را در مورد جدیت و تعهد وزارت صمت و دیگر نهادهای مربوطه به انجام تستهای بهروز و با خودروهای جدید و پرتیراژ داخلی در روز افتتاحیه، مطرح میسازد. انتظار میرفت که برای نمایش تواناییها و اهمیت این مرکز، یک خودروی جدید و تولیدی کشور مورد آزمایش قرار گیرد، نه یک خودروی اسقاطی که هزینهای نیز برای آن متقبل نشدهاند.
افقهای نویدبخش ایمنی خودرو در ایران: انتظارات و چالشها
راهاندازی مرکز تست تصادف، به خودی خود دستاوردی بزرگ و حیاتی برای صنعت خودروسازی ایران است. با این حال، موفقیت واقعی و تأثیرگذاری این مرکز در گرو عوامل زیر خواهد بود:
شفافیت کامل نتایج: انتشار عمومی و مستمر نتایج تست تصادف تمامی خودروهای داخلی و مونتاژی، از جمله امتیازات و جزئیات مربوط به بخشهای مختلف ایمنی.
تعهد به استانداردهای روز: ارتقاء مداوم پروتکلهای تست و حرکت به سمت انطباق با جدیدترین استانداردهای جهانی، حتی در زمینه سیستمهای پیشرفته ایمنی.
اگر این مرکز بتواند با رویکردی مستقل و شفاف عمل کند، نه تنها به ارتقاء سطح ایمنی جادهها و کاهش تلفات ناشی از تصادفات کمک شایانی خواهد کرد، بلکه میتواند در بلندمدت منجر به موارد زیر شود:
افزایش رقابتپذیری خودروسازان داخلی در حوزه ایمنی.
ارتقاء سطح آگاهی و حق انتخاب مصرفکننده ایرانی.
این مرکز، پتانسیل تبدیل شدن به نمادی از تعهد به جان و سلامت مردم را دارد، به شرطی که از یک اقدام نمایشی فراتر رفته و به نهادی کارآمد و پاسخگو در قبال ایمنی خودروهای کشور تبدیل شود.
مطالب مرتبط
- سایپا با تکیه بر تولید داخلی، شتاب نوسازی ناوگان حملونقل عمومی را با خودروهای هیبریدی و برقی تضمین میکند
- آسیا گستر کارن با سبدی متنوع از خودروهای ژاپنی تویوتا وارد بازار ایران میشود
- تویوتا کرولا کراس هیبریدی نگین تندیس الماس: کراس اوور محبوب وارداتی با پکیج کامل به میدان میآید
- سایپا با تکیه بر تولید داخلی، شتاب نوسازی ناوگان حملونقل عمومی را با خودروهای هیبریدی و برقی تضمین میکند